شنیدن اسامی پروپوزال، پایان نامه، رساله و مقاله برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا مسئله متداول و مرسومی است. اما اگر در مورد هر کدام از این اصطلاحات به اطلاعات بیشتری نیاز دارید و یا می خواهید تفاوت پروپوزال و پایان نامه را بدانید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید. در ابتدا لازم است تعریفی مختصر از هر کدام ارائه دهیم.
همانگونه که در مقاله « پروپوزال چیست؟ و چگونه پروپوزال بنویسم؟» بیان شد، پروپوزال را میتوان پیشنهاد پژوهشی دانست. مانند یک ماکت که طرح کلی و نمونه ای کوچک از ساختمانی است که قرار است ساخته شود، پروپوزال نیز طرح کلی یک پژوهش است. زمانی که دانشجویی قصد دارد یک پروژه پژوهشی را آغاز کند، ابتدا باید در قالب یک پروپوزال به بیان کلیت موضوع، اهداف تحقیق، متغیرها و روش های تجزیه تحلیل و همچنین ارائه منابع علمی معتبر بپردازد.
پایان نامه در واقع یک گزارش اصولی، با ساختار استاندارد و منظم است که به صورت جامع تمام تحقیق را در بر میگیرد. پایان نامه همان چیزی است که دانشجو هنگام نوشتن پروپوزال طرح و ساختار کلی آن را بیان می کند تا در ادامه با انجام پژوهش و به دست آوردن نتایج آن را تکمیل کند. مهم ترین بخش یک پایان نامه ارائه نتایج است زیرا بدون داشتن نتیجه گیری پایان نامه فاقد اعتبار خواهد بود.
پایان نامه از پنج بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی و توضیح آن خواهیم پرداخت:
در اولین فصل پایان نامه دانشجو باید به توضیح و معرفی کلیات تحقیق بپردازد.
در بخش پیشینه تحقیق یک سری از مبانی و مفاهیم اولیه موضوع تحقیق و همچنین تاریخچه ای از پژوهش هایی که تاکنون در این زمینه انجام شده بیان می شود.
در فصل سوم یعنی روش شناسی تحقیق، دانشجو به توضیح روش هایی که برای جمع آوری داده ها استفاده کرده است می پردازد. همچنین نحوه انتخاب جامعه آماری و روش های تجزیه تحلیل داده ها ذکر می شود.
در این بخش از پایان نامه دانشجو باید با ارائه داده ها و اطلاعات به دست آمده از تحقیق، از طریق نمودارها و جداول آماری به تجزیه تحلیل داده ها بپردازد.
آخرین بخش پایان نامه نتیجه گیری است که دانشجو نتایج به دست آمده را بیان می کند و با اشاره به محدودیت های موجود برای انجام پژوهش، پیشنهادهایی را برای پژوهش های بعدی ارائه می دهد.
بعد از ارائه تعاریف کلی برای پروپوزال و پایان نامه تا حدود زیادی تفاوت های کلی این دو را متوجه می شوید اما تفاوت هایی نیز در جزییات این دو وجود دارد که باید بدانید:
در تعریف کلی میتوان گفت: پایان نامه حاصل یک پروپوزال است اما هر پروپوزالی به پایان نامه ختم نمی شود. زیرا اگر دانشجو نتواند تایید اساتید راهنمای خود را درباره اهداف و موضوع تحقیق خود کسب کند، قادر به انجام تحقیق و نوشتن پایان نامه نخواهد بود.